Svo þú hefur ákveðið að lesa þér til um iguana búr. Mjög
gott! Iguana eðlur þurfa mjög sérstök búr og mjög stór búr
vegna þess að þær hafa í þúsundir ára aðlagast hinu
náttúrulega umhverfi sínu, sem að er síðan verulega
frábreytt umhverfinu sem að finnst í flestum heimahúsum á
Íslandi. Það er því mikilvægt að þú skiljir þarfir eðlunar
áður en þú leggur í það að byggja búrið.
Iguana eðlur þurfa sérstakt ljós sem þær nýta til þess að
melta fæðu, þrjú mismunandi hitastig í búrinu, hátt
rakastig, góða aðstöðu til þess að klifra og margt
fleira... Ef eitthvert þessara atriða er ófullnægjandi í
eðlubúrinu mun eðlan þjást, missa græna litinn, verða
vanhraust og hreyfingarlítil og að lokum deyja.
Ég ætla því að fara í gegn um grunnatriðin sem þurfa að
vera til staðar í iguanaeðlubúri til þess að auðvelda þér
verkið, en nánar er farið út í smáatriðin á undirsíðunum
sem nú hafa byrst hér til hægri.
Það er sérstaklega mikilvægt að átta sig á því að iguana
eðla í góðri umhirðu mun verða vel yfir tvo metrana að
lengd! Margir halda að iguanaeðlur stækki bara eftir því
hversu mikið pláss er í búrinu þeirra, en það er
rangt! Ef eðlan stækkar ekki, þá er ekki rétt um hana
hugsað og hún sennilega alvarlega veik.
Iguana eðlur vaxa alla æfi, hratt í fyrstu, og svo hægist á
vextinum eftir því sem þær eldast. Iguanaungi mun vaxa upp
úr 200 lítra búri á fyrsta aldursári, þannig að áður en þú
ræðst í að kaupa þér iguana eðlu skaltu fullvissa þig um að
þú hafir pláss fyrir nægilega stórt búr eða laust herbergi
fyrir eðluna.
Gott iguana búr ætti að vera tvöföld lengd eðlunnar og ætti
að auki að vera hátt. 180 cm er lágmarks hæð á iguana búri.
Iguana eðlur lifa í trjánum og líður því best þegar þær eru
hátt uppi, en að auki eiga þær það til að vera klaufskar og
því best að gera ráðstafanir við uppsetningu búrsins sem að
munu draga úr hámarks fallhæðinni. Dýpt búrsins ætti að
vera a.m.k. helmingur lengdar eðlunnar.
-Þannig að búr fyrir fullvaxta iguana eðlu ætti helst að
vera að lágmarki fjórir metrar á lengd, einn meter að dýpt
og 1.8 metra hátt!
Of lítið búr mun gera eðluna mjög viðskotailla og erfiða
viðureignar, en að auki mun það sennilega skaða eðluna
líkamlega líka. Eðlur sem að eru í of litlum búrum eyða
stórum hluta dagsins í að þrýsta höfðinu utan í
glerið/veggina og klóra meðfram köntum búrsins í leit að
undankomuleið. Búr sem að eru of lítil hamla einnig
hreyfigetu eðlunnar, ef hún nær ekki að klifra nóg og
trítla um munu vöðvarnir rýrna. Ef þú hefur ekki pláss
fyrir nógu stórt eðlubúr, og gerir ekki ráð fyrir því að
hafa pláss fyrir það þegar eðlan nær fullri stærð, geturðu
hætt að lesa núna og byrjað að íhuga að fá þér smærra
gæludýr.
Myndin hér að ofan sýnir muninn á fullorðinni iguana
eðlu og ungri!
-Myndin er tekin af Diane
Remphrey.
Þar sem iguana eðlur eru frá hitabeltinu og hafa kalt blóð þurfa þær búr sem að býður upp á mikinn hita. Þú þarft að útbúa "sólbaðsstað" fyrir hana sem að er á milli 32 - 35°C heitur hitinn annars staðar í búrinu ætti ekki að vera minni en 26°C. Iguana eðlur í búrum sem að eru of köld ná ekki að melta fæðuna rétt, vaxa lítið, verða óvirkar, þjást af næringarskorti og vanlíðan og deyja á endanum fyrir aldur fram. Eðlurnar verða líka að hafa dag og nótt í búrinu sínu, þannig að þú verður að halda hita á búrinu án þess að nota ljós á nóttunni. Margar aðferðir eru í boði og eru þær ræddar frekar á Hiti, ljós og raki síðunni.
Iguana eðlur VERÐA að hafa sérstök UVA og UVB
ljós! UVA ljós örva náttúrulega hegðun eðlunnar með því
að gefa frá sér hluta náttúrulegs sólarljóss. UVB er
mikilvægt fyrir iguana eðlur af öðrum ástæðum. Án þess,
munu líkamar þeirra ekki geta framleitt D3
vítamín og ekki getað unnið kalk úr fæðunni. Eðlur sem að
fá ekki UV ljós þjást af svokölluðum MBD (Metabolic bone
disease) sjúkdómi, en þá fara beinin að "mygla" inni í
eðlunni og afmyndast, lömun fylgir oftast í kjölfarið þegar
hryggjarliðirnir afmyndast eða brotna vegna veikleika og
undantekningarlaust (lömuð eða ekki) deyr eðlan á endanum
fyrir aldur fram. Þessi sjúkdómur er því miður allt of
algengur hjá iguana eðlum, sérstaklega þeim sem haldið er
hér á landi. Þetta er synd, því auðveldlega er hægt að koma
í veg fyrir hann með því að setja eina UVA og UVB flúorperu
inn í eðlubúrið. Allt of algengt er líka að iguana eðlur
þjáist af MBD þrátt fyrir að réttu perurnar séu til
staðar... Þá er það vegna þess að peran er of dauf fyrir
iguana eðlutegundina, peran er staðsett í meiri fjarlægð en
30 cm frá eðlunni eða þá að peran sé staðsett þannig að það
sé gler, net eða plast á milli hennar og eðlunnar, en þá
gerir hún ekkert gagn.
Langbesta uppspretta UV geisla er sólin, en því miður er
lítið af henni hér á klakanum. Á þessum tveimur til þremur
sólardögum sem við fáum á ári, þar sem hitastigið er einnig
hátt er því góð hugmynd að kíkja út á svalir með eðluna.
Mundu bara að passa vel upp á að eðlan hlaupist ekki á
brott, því ef hún næst ekki fljótlega mun hún deyja úr
kulda innnan nokkura klukkustunda. Athugaðu einnig að það
er ekki nóg að skella eðlunni bara í gluggakistuna
þegar sólin skín, því glerið síar burtu alla geislana og
það eina sem eðlan fær er hiti. Eðlur dýrka samt
gluggakistur og þykir gaman að horfa út og fylgjast með
lífinu úti, það er því snyðug hugmynd að leyfa eðlunni að
vera þar í dálítin tíma einstaka sinnum til að brjóta upp
hversdagsleikann. En ekki of oft og ekki of lengi, því
oftast er ekki nægur hiti, raki og UV geislar í
gluggakistunni til að halda eðlunni hraustri.
UV ljós fyrir skriðdýr fást nú þegar í mörgum
gæludýrabúðum, þar sem sumar tegundir froska og salamandra
þurfa ljósið og þær eru löglegar hérlendis. Þar sem sjaldan
sést almennilega til sólar hérlendis lifir iguana eðla ekki
hér án slíks ljóss. Það eru fjölmargar tegundir í boði og
allar með mismunandi styrkleikum. Skoðaðu Hiti,
ljós og raki síðuna til þess að lesa nánar um hvaða
ljós er best, hvar þau fást og hvert þau eiga að fara í
búrið.
Iguana eðlur þurfa hátt rakastig í búrinu sínu. Aðaldánarorsök iguana eðla í manna höndum er ofþurrkur af völdum ófullnægjandi rakastigs og/eða vegna þess að eðlan fær ekki nógu mikið vatn að drekka/drekkur ekki vatnið sem henni er gefið. Eðlurnar virðast ekki drekka nógu mikið þótt nóg sé af fersku vatni til staðar, gæti það verið t.d. vegna þess að í náttúrulegu umhverfi þeirra er rakastigið mjög hátt og maturinn þeirra sömuleiðis rakamikill eða einfaldlega vegna þess að vatnið í skálinni hreyfist ekki og þær einfaldlega sjá það ekki. Ofþurrkur veldur nýrnaskaða og dregur eðlurnar til dauða, en að auki eiga eðlur mun erfiðara með hamskipti þar sem rakastig er ófullnægjandi, þetta getur átt þátt í því að orsaka ólögulega eða brotna gadda á bakinu ásamt vaxtarvandamálum. Þess vegna er mikilvægt að rakastigið sé nægilega hátt, eða á bilinu 65 til 75%. Leiðir til þess að halda rakastiginu uppi eru gefnar upp á Hiti, ljós og raki síðunni.
Eins og þú hefur nú lært, þá getur reynst erfitt að útbúa búr sem fullnægir öllum þeim skilyrðum sem iguana eðlan þarf. Hins vegar er það mjög mikilvægt að þú skiljir að það er nauðsynlegt að þetta sé allt til staðar á fullnægjandi hátt í búrinu. Hlutirnir hér að ofan eru ekki bara eitthverjir hlutir sem að eðlan vill, heldur hlutir sem að eðlan þarf til þess að vera hraust og ánægð. Nú þegar þú hefur lesið um það sem að þarf að vera til staðar er næsta skref að læra hvernig þú getur komið þeim fyrir í búrinu. Þú þarft einnig að hugsa um hvaða efni þú ætlar að nota fyrir eðluna til þess að klifra í, hvaða efni verður í botninum á búrinu og hvaða ljós, hita og rakabúnaður verður til staðar og hvernig þú ætlar að setja hann upp. Þannig að það er enn margt eftir ólært um hvernig eðlubúrin þurfa að vera!