Íslenska þjóðin sameinast ekki um margt. Henni er alveg sama þó á henni sé lamið út í eitt, þó gamalmenni og fatlaðir lepji dauðann úr skel, þó vaxtapíning bankanna sé hrikaleg, þó nauðsynjar séu miklu dýrari hér en annars staðar, þó spilling og óréttlæti leki af flestu. Allt þetta meikar ekki diff hjá þjóðinni enda hugsar hver fyrst og fremst um sjálfan sig og við keyrum bara framhjá þegar konum er nauðgað við vegkanta eða karlar fá slag í strætóskýlum.
Maggi góði
Íslenska þjóðin, sem gaf meira að segja
skít í kristnihátíð þótt hún
borgaði nauðug fyrir hana, sameinast þó alltaf um
eitt. Það er auðvitað Júróvision. Þá
tæmast göturnar, þá verður stemmingin aftur
eins og hún var fyrir svona sirka 20 árum, þegar allir
Íslendingar voru með á sömu Rúv-nótunum.
Þetta eina kvöld á ári verðum við samheldin
þjóð með eitt áhugamál.
Auðvitað varð því allt vitlaust þegar
Mörður ætlaði að svína á Einari Bárðasyni
og krökkunum hans. Götuvígi komu á strætin
og Mólótov-kokteilar flugu í reykmettuðu loftinu.
Þegar æstur múgurinn hafði handsamað Mörð
og ætlaði að hengja í ljósastaur gafst hann
upp og leyfði Einari að segja Baby en ekki Birta. Þá
komst ró á mannskapinn og sumir töldu jafnvel enn von
fyrir mannkynið.
Meðan á þessu stóð var Maggi Kjartans góði
karlinn og kom glaðbeittur í sjónvarpið. Hann hafði
hljómgrunn, barðist eins og riddari fyrir listrænu málfrelsi
og hafði sigur.
Maggi vondi
Fljótt skipast veður í lofti og Maggi Kjartans, sem
andlit poppara landsins út á við, hafði ekki fyrr
verið sameiningartákn íslensku þjóðarinnar,
en hann varð snögglega óferjandi frekjuhlunkur. Það
gerðist um leið og honum tókst að fá nýjan
skatt á tölvur, tóma geisladiska og brennara. Þá
varð Maggi vondi karlinn og tölvufólk og almenningur allur
veinaði hátt, enda alltaf ömurlegt að vera skattpíndur,
þó maður haldi reyndar stundum að allir séu
orðnir samdauna almennri skattpíningu.
Þessi nýja skatttaka er heimskuleg og óréttlát
og ekki í takt við tímann. Hér er verið að
hengja marga saklausa bakara fyrir einn smið sem hugsanlega brenndi
Kántrý 7, en hver getur vitað eða ákveðið
að Hallbjörn og félagar hans eigi að fá 17 kallinn?
Poppþrælar og klassískt hefðarfólk
STEF er fullt af dularfullum sjóðum, og úr þeim
hefur hingað til runnið einna helst til plötuútgáfnanna
sjálfra, sinfóníunnar, til þeirra sem eru duglegastir
að snapa og pota sér áfram, og til stórkostlegra
listamanna í klassíska geiranum, sem búa til mun merkilegri
músik en ég og aðrir poppræflar geta nokkurn tímann
búið til. Ætli þessari nýju tekjulynd verði
ekki deilt út á svipaðan hátt og STEF-gjöldin
eru greidd út. Þau eru greidd út eftir ákveðnu
kerfi. Hvert lag og verk er sett í bás: A, B, C, D eða
E bás, eftir því hvað það þykir
merkilegt. Popp- og rokkrusl er sett í lægsta flokkinn, en
guðdómleg sígild snilld, sem sprenglærðir hálfguðir
semja, er flokkuð í æðri bása. Ég veit
ekki hvaða listrænu hæstaréttadómarar ákveða
flokkun á nýrri tónlist, en einu sinni heyrði
ég að þeir væru þrír og ákveddu
þetta á vikulöngu fylliríi á Hótel
Geysi einu sinni á ári.
Þessi flokkun ræður því svo hvað höfundar
þéna á útvarpsspilun á hugverkum sínu.
A-flokkur gefur minnst, 6 punkta, en E-flokkur mest, 24 punkta. Íslenskri
tónlist er sem sagt mismunað í kerfinu. Popplögin,
þetta drasl sem svokallað venjulegt fólk vill helst hlusta
á, eru svartir þrælar á bómullarakri STEFs;
klassíska snilldin í efri flokkunum, hefðarfólk
í sparifötum. Ekki bætir það stöðu
poppara að til grundvallar skiptingu góssins eru lagðir
spilunar-listar frá Ríkisútvarpinu og eru mörg
dæmi um það að hljómsveitir sem mikið eru
spilaðar annars staðar fái varla krónu.
Ódýrt prump
Lesendum langar örugglega að vita hvað vinsælt lag
gefur af sér og búast við að það sé
alveg glás. Ég hef stundum álpast til að semja
lög sem hafa orðið vinsæl og fengið mikla spilun
í útvarpinu. STEF gjöldin fyrir spilun í útvarpi
eru borguð einu ári eftir á og einu ári eftir
að "Prumpufólkið" hafði verið spilað í
tætlur á öllum útvarpsstöðvum landsins
var ég svo viss um að spikfeitur tékki væri að
koma í póstinum frá STEFi að ég eyddi 20
þúsund kalli í hárkollu fyrir fram. Ég
hefði betur sleppt því, því ég fékk
bara 12.000 kall fyrir spilun á laginu og hef þar að auki
aldrei þorað að láta sjá mig með kolluna
á almannafæri. Jón Gnarr, sem samdi textann og átti
því að fá 1/3, fékk 6 þúsund
kall. Svona græðir maður nú mikið á vinsælu
lagi, krakkar mínir!
Ég var ekki alveg sáttur við þetta og fór
og vældi í STEF og talaði við Magga Kjartans, sem
fannst þetta líka skrítið. Hann sagði mér
að redda útprentun á spilun lagsins hjá útvarpsstöðvunum
og leggja fram. Ég gerði það og nokkru síðar
ákvað STEF að borga mér tuttugu þúsund
kall í viðbót fyrir Prumpufólkið. Þá
var ég orðinn svo pirraður á barningnum að ég
nennti ekki að heimta svör um það hvernig sú
tala hefði verið fundin út.
Sótt um úr Kasettusjóði
Skömmu síðar varð ég aftur verulega pirraður
þegar ég frétti að lög af barnaplötunni
minni væru spiluð í gríð og erg og hefðu
jafnvel rúllað árum saman á "Kid's Club"-rásinni
í Flugleiðarvélunum. Enginn hafði spurt mig um leyfi
og ég hafði aldrei séð krónu fyrir þessa
þjónustu. Þegar ég athugaði málið
kom í ljós að STEF hafði gefið Flugleiðum
leyfi fyrir spiluninni og peningarnir sem borgaðir voru fyrir farið
í einhvern "pott". Hvað þetta var mikið eða hvert
þessir peningar runnu nákvæmlega fékk ég
aldrei að vita. Nú kom hins vegar Maggi aftur til skjalanna
og sagði mér að sækja um úr einhverjum Kasettu-sjóði,
sem ég hafði ekki hugmynd um að væri til. Ég
gerði það og þaðan kom að lokum þrjátíu
þúsund kall. Nú var ég kominn á það
stig að hugsa: Þeir geta troðið þessum peningum
upp í rassgatið á sér, ég nenni ekki að
taka þátt í þessu og Atli Heimir og kó,
eða hver sem það er, mega bara hirða þessa helvítis
peninga.
Í þessum gír hefur mér fundist margir ungir
popparar vera. Þeir eru óhressir með STEF, en fallast
hendur framan við þverhnýpta vegginn sem blasir við
þeim. Maggi og gamla popplandsliðið, sem einu sinni voru
kúgaðir af listrænu goðunum, lögðu í
þetta klifur og sitja nú sem fastast og totta spenann sem
bíður á tindinum. Auðvitað sjá þeir
litla ástæðu til að handa kaðli niður. Ungu
poppararnir gefa því bara skít í þetta
allt saman og ætla að meikaða í útlöndum
í staðinn.
Innkoma í gamla kasettu-sjóðinn skiptir milljónum
og það sem kemur til með að renna í þennan
nýja afritunartækja- og geisladiskasjóð verða
eflaust miklu hærri tölur. Fólkið í landinu
sem nú er skattpínt hlýtur að eiga heimtingu á
að vita í hvað þessir peningar fara. Nákvæmlega.
Þúsund kall fyrir þúsund kall.
Eftir minni reynslu fá popparar sem finnst á þeim
brotið þrjátíu þúsund kall úr
pottinum. Hvert fara þá allar hinar milljónirnar? Hverjir
munu græða á tómu geisladiskunum? Hverjir ætla
að skipta góssinu? Verður sú skipting réttlát?
Fæ ég eitthvað úr pottinum, Maggi minn?